Ο τετραγωνισμός του κύκλου+απόσπασμα από το Θεώρημα του Παπαγάλου (σ.256) του ΝΤΕΝΙ ΓΚΕΤΖ, εκδόσεις Κέδρος

  • Εκτύπωση

Ο τετραγωνισμός του κύκλου είναι ένα από τα διασημότερα μαθηματικά προβλήματα. Ένα μεγάλο πλήθος μαθηματικών, από την αρχαιότητα μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, έχουν αφιερώσει μεγάλο κομμάτι της εργασίας τους στην προσπάθεια να τετραγωνίσουν τον κύκλο.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η φράση «τετραγωνίζω τον κύκλο» να υιοθετηθεί και από την κουλτούρα των μη μυημένων στα μαθηματικά, ως συνώνυμη του «επιδιώκω το ακατόρθωτο / το καταδικασμένο σε αποτυχία». Στην ελληνική γλώσσα για παράδειγμα, η φράση «σιγά μην τετραγωνίσουμε και τον κύκλο» υποδηλώνει άρνηση συμμετοχής σε μια προσπάθεια που είναι από δύσκολο έως αδύνατο να οδηγήσει σε επιτυχία. Από την άλλη, αρκετές φορές «τετραγωνίζω τον κύκλο» μπορεί να σημαίνει «ασχολούμαι με κάτι ιδιαιτέρως άχρηστο»

 http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%BA%CF%8D%CE%BA%CE%BB%CE%BF%CF%85 

 

ΝΤΕΝΙ ΓΚΕΤΖ, Το θεώρημα του παπαγάλου, Μαθηματικό μυθιστόρημα, εκδόσεις Κέδρος (μτφρ. Τεύκρου Μιχαηλίδη)

...................................................................................................

Ο Αμέλλων άρχισε την παρουσίαση με στεντόρεια φωνή:

-Τα Τρία Μεγάλα Προβλήματα της Αρχαιότητας! Διπλασιασμός του κύβου, τριχοτόμηση της γωνίας, τετραγωνισμός του κύκλου. 

Ήταν υπέροχος.Στητός πάνω στο ραβδί του, με το γαλάζιο μέτωπό του και τα κόκκινα φτερά στην άκρη, θα έκανε έναν τέλειο κράχτη για αμερικάνικη ταινία τεχνικολόρ.

  Ο κ. Ρυς τα είχε οργανώσει πολύ καλά. Χρυσαφιές γιρλάντες και ασημένια άστρα κρεμασμένα από αόρατες κλωστές έλαμπαν στον ουρανό του δωματίου.

Η Περέτ δεν ήθελε  να χάσει την τελευταία παρουσίαση της χρονιάς, τα δίδυμα θα έφευγαν για σκι την άλλη μέρα. Κατ΄εξαίρεση είχε επιμείνει πολύ στο μακιγιάζ της. Μπλε στα μάτια, κόκκινο στις άκρες των νυχιών, έτσι που να κάνει τον Αμέλλοντα να ζηλέψει. Ήταν κι αυτή υπέροχη, εγκαταστημένη με μεγαλοπρέπεια σε μια βαθιά πολυθρόνα στο ατελιέ των παρουσιάσεων. Μια δεύτερη πολυθρόνα είχε κρατηθεί για τον Αλμπέρ. Ωστόσο αυτός τους είχε ειδοποιήσει ότι θα δυσκολευόταν να έρθει πριν το δείπνο. "Όχι πως δεν με ενδιαφέρει" είχε πει, "αλλά στις 24 είναι η χρυσή βραδιά για τα ταξί". Όλος ο κόσμος ήξερε ότι σχεδίαζε να ξαναβάψει το 404.

Έτσι άρχισαν χωρίς αυτόν.

-Ο τετραγωνισμός του κύκλου είναι τόσο γνωστός, που έχει γίνει παροιμία ανακοίνωσε ο Μαξ αμέσως μετά τον Αμέλλοντα.

Προχώρησε προς τους Ιωνάθαν-και-Λέα.σχεδιάζοντας με το χέρι στον αέρα γλυκά γλυκά, έναν κύκλο μπροστά στο πρόσωπό του. Ξαφνικά σταμάτησε, έσκισε τον άέρα με την παλάμη του, σαν να κρατούσε δρεπάνι, τέσσερις φορές, σχηματίζοντας ένα τετράγωνο και είπε:

-Σαν τον γεωμέτρη του Αριστοφάνη που θέλει να χωρίσει τον αέρα, έτσι που το στρογγυλό να γίνει τετράγωνο. Και κάνοντας μια βαθειά υπόκλιση: Το έργο ονομάζεται...Όρνιθες!

Ο Αμέλλων υποκρίθηκε το πουλί.

Ο Μαξ χρειάστηκε να τον σταματήσει. Προφανώς το αρχαίο θέατρο να αρέσει στον Αμέλλοντα. Με καθαρή και ευχάριστη φωνή ο Μαξ παρουσίασε τα τρία προβλήματα.

- Ο τετραγωνισμός του κύκλου συνίσταται στην κατασκευή ενός τετραγώνου, με εμβαδόν ίσο με το εμβαδόν του δοσμένου κύκλου. Ο διπλασιασμός του κύβου είναι η κατασκευή ενός κύβου με όγκο διπλάσιο από τον όγκο ενός δοσμένου κύβου. Η τριχοτόμηση της γωνίας είναι ο χωρισμός σε τρία ίσα μέρη. Το πρώτο πρόβλημα αφορά σε επιφάνειες, το δεύτερο σε όγκους και το τρίτο σε γωνίες.

Ο Αμέλλων ανακοίνωσε:

-Τετραγωνισμός του κύκλου!

Ενώ ο Μαξ έπαιρνε θέση πίσω από το μηχάνημα προβολής διαφανειών, ο κ. Ρυς πήρε το λόγο:

-Ήδη στην Αίγυπτο και στη Βαβυλώνα είχαν ενδιαφερθεί για τις σχέσεις ανάμεσα στον κύκλο και το τετράγωνο, έτσι δεν είναι; είπε κοιτάζοντας τους Ιωνάθαν-και-Λέα.

"Στο αρχαιότερο μαθηματικό κείμενο που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα, τον πάπυρο Ριντ (με υπερηφάνεια έδειξε το αντίγραφό του), ο γραφέας Αχμές ζητά "να βρεθεί ένα τετράγωνο ισοδύναμο με δοσμένο κύκλο". Προτείνει το τετράγωνο με πλευρά τα 8/9 της διαμέτρου του κύκλου. Πρόκειται για μια καλή προσέγγιση.